Zespół Aspergera (ZA) to całościowe zaburzenie rozwoju mieszczące się w spektrum autyzmu.

Generalnie mianem ZA określa się łagodniejsze przypadki autyzmu charakteryzujące się głównie zaburzeniami
w funkcjonowaniu społecznym dziecka. Nie ma jednego akceptowalnego na całym świecie standardu diagnostycznego. W 1994 r. zespół Aspergera włączono do DSM–IV (ang. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders Fourth Edition). Swoje kryteria ma również w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD–10 (ang. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems), która jest najbardziej restrykcyjna.

Według klasyfikacji DSM–IV aby stwierdzić u dziecka zespół Aspergera, muszą występować następujące objawy:
a) minimum dwa z poniższych zaburzeń w relacjach społecznych:

• trudności w zachowaniach niewerbalnych (na przykład w nawiązywaniu i utrzymywaniu kontaktu wzrokowego, mimice twarzy, gestykulacjach regulujących interakcje społeczne);

• niezdolność do nawiązywania kontaktów z rówieśnikami;

• brak potrzeby wspólnej zabawy z innymi (zabawa obok innych  dzieci), posiadania wspólnych zainteresowań lub osiągnięć;

• brak empatii;

b) przynajmniej jedno z poniższych zachowań:

• intensywne, stereotypowe zainteresowania;

• sztywne powtarzanie rytuałów;

• powtarzające się ruchy (na przykład trzepotanie lub kręcenie rękami lub palcami, ruchy całego ciała);

• zainteresowanie częściami obiektów (na przykład kołami samochodów lub pantografami na tramwajach);

c) niepowodzenia w ważnych sferach życia (społecznych, zawodowych wynikające z powyższych zaburzeń;
d) brak znaczącego opóźnienia w rozwoju mowy, rozwoju funkcji poznawczych, umiejętności praktycznych, zachowań adaptacyjnych (oprócz interakcji społecznych) oraz zainteresowania otoczeniem;
e) brak rozpoznania innego uogólnionego zaburzenia rozwojowego lub schizofrenii.

Według ICD–10 kryteria zespołu Aspergera (F 84.5) są następujące:
a) brak opóźnienia w rozwoju mowy i funkcji poznawczych:

• używanie pojedynczych słów przed ukończeniem 2. roku życia, a komunikatywnych zdań przed ukończeniem 3. roku życia;

• umiejętności praktyczne, zachowanie adaptacyjne oraz zainteresowanie otoczeniem zgodne z normami rozwojowymi w trzech pierwszych latach życia;

• szczególne umiejętności – najczęściej związane z nadmiernym  zafascynowaniem jakimś tematem (niekonieczne do postawienia diagnozy);

b) minimum dwie z poniższych trudności w relacjach społecznych:

• zaburzony kontakt wzrokowy, mimika, postawa ciała lub gestykulacja;

• trudności w prawidłowych relacjach z rówieśnikami;

• brak empatii – dziwaczne (nieadekwatne lub „zbyt dorosłe”) reakcje na sytuacje społeczne, często słaba integracja zachowań społecznych, emocjonalnych, umiejętności komunikacji;

• brak potrzeby wspólnej zabawy z innymi, posiadania wspólnych zainteresowań lub osiągnięć;

c) przynajmniej jedno z poniższych zachowań:

• stereotypowe i ograniczone zainteresowania,powtarzanie rytuałów i niepraktycznych czynności;

• powtarzające się ruchy (na przykład trzepotanie lub kręcenie rękami lub palcami, ruchy całego ciała);

• zaabsorbowanie częściami przedmiotów lub elementami materiałów (kolor, faktura, dźwięk);

d) brak rozpoznania innych zaburzeń rozwojowych, schizofrenii prostej, zaburzenia schizotypowego, obsesyjno-kompulsywnego, anankastycznego zaburzenia osobowości czy reaktywnego utrudnienia nawiązywania relacji społecznych w dzieciństwie lub nadmiernej łatwości w nawiązywaniu tych kontaktów [Attwood, 2006].*

* na podstawie książki "Zrozumieć świat ucznia z zespołem Aspergera".